تیم کوک، مدیرعامل اپل شروع سختی را در سال ۲۰۲۴ دارد. مشکلات اپل از چند ماه قبل آغاز شده و همچنان ادامه دارد. اول از همه او با شکایت یک تأمین‌کننده به دزدی حق اختراع متهم شد و به‌واسطه آن ناچار شد بصورت موقت فروش اپل واچ را متوقف کند. سپس متوجه شد که وزارت دادگستری آمریکا به‌خاطر نقض قوانین ضدانحصار قصد دارد از Apple شکایت کند. و حالا گزارش‌ها نشان می‌دهد در حال از دست دادن سهم خود از بازار چین، به‌عنوان دومین بازار بزرگ گوشی‌های هوشمند است. به این‌ها باید متهم کردن اپل به قیمت‌گذاری بیش از حد ارزش سهام خود توسط تحلیلگران وال استریت ژورنال را هم اضافه کرد. در ادامه این اتفاقات بد، مایکروسافت ماه ژانویه توانست به‌صورت موقتی صاحب آیفون را کنار بزند و لقب ارزشمندترین شرکت جهان را از آن خودش کند.
اپل می خواهد روی هدست Vision Pro قُمار کند!
این خبرهای بد با اعلام گزارش آخرین درآمد فصلی Apple در ماه فوریه می‌تواند همچنان ادامه پیدا کنند. محققان بازار سرمایه تخمین می‌زنند که درآمدهای غول تکنولوژی آمریکایی در آخرین فصل سال ۲۰۲۳ رشد سختی را داشته است؛ البته اگر رشدی در کار باشد! تمام امید این شرکت به هدست واقعیت افزوده Vision Pro است که طی روزهای اخیر آن را با قیمت سرسام‌آور ۳ هزار و ۴۹۹ دلاری راهی بازارهای جهانی کرده است. تکنولوژی که Apple آن را به‌عنوان یک «پلتفرم» جدید رونمایی کرده و امیدوار است یک روزی بتواند برای تجربیات دیجیتالی مصرف‌کنندگان، جایگزین گوشی‌های هوشمند شود. اپل قمار بزرگی روی این محصول کرده که می‌خواهد جانشین بزرگ‌ترین منبع ثروت اپل، یعنی آیفون شود.
هدست واقعیت افزوده Apple Vision Pro
با توجه به چیزی که ما در حال حاضر می‌بینیم، اپل به‌شدت اشتباه میکند و باید نسبت به آینده این هدست نگران باشد. پلتفرم‌های محبوب کاربران از جمله نتفلیکس، یوتیوب و اسپاتیفای رسما اعلام کرده‌اند که اپلیکیشن پلتفرم خود را به اپل ویژن نخواهند برد. هیچکدام علت این تصمیم را اعلام نکرده‌اند؛ اما احتمال چون اپل خودش صاحب یک پلتفرم استریم (پلتفرم اشتراکی اپل تی وی پلاس) است، آنها نمی‌خواهند به‌نفع رقیب خود کاری را انجام دهند. علاوه بر این، توسعه یک اپلیکیشن واقعیت افزوده هزینه زیادی را روی دست آنها می‌گذارد.
تیم کوک می‌تواند ناجی اپل باشد
ریش و قیچی دست خود تیم کوک است. او می‌تواند جلوی بسیاری از این نگرانی‌ها را بگیرد. با وجود تمام اتفاقات بدی که سال ۲۰۲۴ گریبان شرکت تحت مدیریت او را گرفت، اما سهام اپل در ژانویه گذشته به‌طور قابل توجهی تغییر نکرده است. درست چند روز بعد از این که مایکروسافت جای آن را در لیست باارزش‌ترین برندها گرفت، اپل مجددا این عنوان را پس گرفت و به‌همان شرکت ۳ تریلیون دلاری سابق تبدیل شد. و از آنجا که تولید و عرضه اولیه هدست Vision Pro محدود است، در صورت ناکامی، تأثیر کوتاه مدت آن روی درآمدهای Apple خیلی ناچیز خواهد بود.
نباید فراموش کرد که تیم کوک نقش بسیار مؤثری در رشد و پیشرفت Apple، حتی در زمان ریاست استیو جابز فقید داشته است. آنها چالش‌های بزرگی در پیش دارند که طرفداران اپل امیدوارند شرکت مورد علاقه‌شان بتواند این چالش‌ها را از پیش رو بردارد و به‌مسیر خودش ادامه دهد. سه چالش مهم اتهام انحصارطلبی، کاهش سرعت فروش آیفون‌ها و تنش‌های ژئوپلیتیکی. هیچکدام از این چالش‌ها هنوز گسترده نشده‌اند، اما هر کدام از آنها مستعد تبدیل شدن به مشکل بزرگی هستند. مایکروسافت چند روزی توانست جای Apple را به‌عنوان ارزشمندترین شرکت جهان بگیرد؛ آیا بار دیگر می‌تواند برای مدت طولانی‌تری این کار را انجام دهد؟
تیم کوک در کنار استیو جابز فقید
از سال ۲۰۱۰ تاکنون همیشه جزو ۱۰ شرکت باارزش جهان قرار داشته است، اما تا همین چند سال پیش با ارزش کم نسبت به سودها معامله می‌شد. همه Apple را به‌چشم یک تولیدکننده سخت افزاری می‌دیدند؛ کسب و کاری که در مقایسه با تولیدکنندگان نرم افزاری، مقیاس‌پذیری دشوارتری دارد. در اکثر سال‌های دهه ۲۰۱۰ میلادی، نسبت قیمت به درآمد آنها با سایر تولیدکنندگان تجهیزات کامپیوتری مثل HP و Lenovo مقایسه می‌شد. نسبتی که با رشد کم و حاشیه سود ناچیزی همراه بود. ارزش سهام اپل در بین ۵۰۰ شرکت برتر شاخص اس‌اند‌پی ۵۰۰ (S&P 500) نیز زیر میانگین شرکت‌های مطرح آمریکایی بود.
رشد انفجاری ارزش سهام اپل از سال ۲۰۱۹ آغاز شد
آنطور که تونی ساکوناگی، تحلیلگر کارگذاری برنستین می‌گوید، تغییرات بزرگ ارزش سهام اپل از حدود سال ۲۰۱۹ آغاز شد. درآمد حاصل از خدمات این شرکت که امکانات نرم افزاری را به حدود ۱ میلیارد کاربر دستگاه‌های اپل ارائه می‌کرد شروع به رشد انفجاری کرد. کسبوکار بخش خدمات Apple به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود. اولی شامل بخش تبلیغات است که برنستین درآمد آن را حدود ۲۴ میلیارد دلار در سال تخمین می‌زند (که فقط ۲۰ میلیارد دلار آن را از گوگل دریافت میکند تا آن را به‌عنوان جستجوگر پیش‌فرض دستگاه‌هایش قرار دهد).
دومی هم App Store با درآمدی در حدود ۲۴ میلیارد دلار در سال است. اپل میوزیک و اپل تی وی را نیز باید به خدمات اپل اضافه کنیم. در مجموع درآمد حاصل از خدمات اپل ۸۵ میلیارد دلار در سال است که معادل یک پنجم درآمد کل فروش این شرکت می‌شود. این درحالیست که درآمد Apple از خدماتش در سال ۲۰۱۶ فقط ۲۴ میلیارد دلار بود که یک دهم درآمد کلی آنها را به خود اختصاص می‌داد.
عمده مشکلات اپل در حوزه خدمات است
این رشد باعث شد سرمایه‌گذاران متقاعد شوند که اپل فقط یک تولیدکننده سخت افزار نیست. Apple پلتفرم نرم افزاری بود که کاربران جدید با پرداخت هزینه‌ای اندک می‌توانستند عضوی از آن باشند. این به‌معنای سودآوری بیشتر بود. میزان سودآوری خدمات اپل ۷۱ درصد است، در حالی که از فروش دستگاه‌ها ۳۷ درصد سود دریافت میکند. هر چه خدمات به‌بخش بزرگ‌تری از کسب‌و‌کارها تبدیل می‌شد، سودآوری اپل نیز افزایش یافت و از ۳۸ درصد در سال ۲۰۱۸، سال گذشته به ۴۴ درصد رسید. یکی از دلایل موفقیت Apple، فروش بیشتر گوشی‌های بالارده و حاشیه سود بالای آیفون‌ها است. تمام این‌ها به اپل کمک کرد نسبت قیمت به سود خودش را به ۳۰ برساند و از میانگین اس‌اند‌پی ۵۰۰ هم عبور کند. نرخ p/e اپل از آلفابت، شرکت مادر گوگل بیشتر است، اما همچنان نرخ پایین‌تری نسبت به مایکروسافت (با نرخ ۳۸) و آمازون (با نرخ ۷۲) دارد.
مشکلات اپل، بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود؟
یکی از عواملی که توانایی خنثی کردن رشد نرخ p/e اپل را دارد، مشکلات قانونی سر راه آنها است. همانطور که چندی پیش دیدیم، کمیسیون بازرگانی ایالات متحده به این نتیجه رسید که Apple حقوق مالکیت معنوی حسگر اکسیژن سطح خون شرکت ماسیمو (یک تولیدکننده تجهیزات پزشکی) را در ساعت‌های هوشمند Apple واچ نقض کرده است. اپل موقتا مجبور شد فروش مدل‌هایی که دارای این سنسور بودند را متوقف کند؛ اما هجدهمین روز ژانویه ۲۰۲۴ و بعد از غیرفعال کردن سنسور مورد نظر، فروش آنها را مجددا آغاز کرد.
آیا تیم کوک از پس مشکلات اپل برمی‌آید؟
مشکلات قانونی بزرگ‌تر Apple مربوط به بخش خدمات آنها است. ماه مارس، قوانین جدیدی در اتحادیه اروپا وضع شد که در کل کشورهای عضو این اتحادیه اعمال می‌شود و به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد محدودیت انتشار در اپ استور را کنار بزنند اپلیکیشن‌های خود را مستقیما روی گوشی‌های آیفون نصب کنند. این اتفاق می‌تواند دریافت ۳۰ درصد کارمزد خریدهای درون شبکه‌ای توسط اپل را سخت‌تر کند. اگرچه Apple علیه این قوانین جدید شکایت‌نامه‌ای را تنظیم کرده است.
همچنین وزارت عدلیه در حال بررسی این موضوع است که آیا اپل واچ روی دیگر گوشی‌های هوشمند هم به‌خوبی آیفون‌ها کار میکند یا خیر. و اینکه چرا پیام‌رسان Messages قابل انتشار روی گوشی‌های هوشمند اندرویدی نیست و اپل آن را در انحصار محصولات خودش قرار داده است. علاوه بر این، در پرونده جداگانه‌ای که علیه گوگل به‌جریان افتاده، اگر دادگاه تشخیص دهد که هزینه گوگل برای قرارگیری به‌عنوان جستجوگر پیش‌فرض دستگاه‌ها خلاف قوانین ضد رقابتی است، این هم به ضرر اپل تمام می‌شود؛ در این صورت درآمد ۲۰ میلیارد دلاری Apple در سال که از گوگل می‌گیرد، از بین خواهد رفت! شکایتی که سال ۲۰۲۱ اپیک گیمز (یک توسعه‌دهنده بازی‌های ویدیویی) انجام شد نیز Apple را ملزم به تغییراتی در پرداخت هزینه‌های اپ استور برای فروش اپلیکیشن‌ها در این فروشگاه کرد.
چالش‌های اپل با توسعه دهندگان
اما تجربه ثابت کرده که تیم حقوقی اپل بسیار توانمند است. آنها در جریان پرونده شکایت اپیک گیمز راه‌حلی را پیدا کردند تا با تغییر در سیاست‌های اپ استور، بتوانند آب رفته را به جوی بازگردانند. ضمن اینکه نتیجه نهایی دادگاه وزارت عدلیه آمریکا در پرونده گوگل نیز بعید است به‌همین زودی اعلام شود. همیشه زور شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری به قوانین آنتی تراست (ضد انحصار) چربیده است.
آسیب‌پذیری Apple در حوزه کسبوکار اصلی خود بیشتر است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد Apple سال گذشته حدود ۲۲۰ میلیون دستگاه آیفون فروخته که تنها چند میلیون بیشتر از فروش ۲۱۷ میلیونی آیفون‌ها در سال ۲۰۱۷ بوده است. حتی احتمال دارد میزان فروش آیفون‌ها در سال ۲۰۲۴ رشدی نداشته باشد. اپل نشان داده که می‌تواند با افزایش قیمت محصولاتش، حجم فروش کاهش یافته را جبران کند؛ اما رشد درآمد سالانه آنها در دو سال اخیر در مقایسه با رشد ۱۰ درصدی بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، به ۲ درصد کاهش یافته است.
هوش مصنوعی، بلای جان اپل یا فرصتی برای بلندپروازی بیشتر؟
برخی از رقبا با استفاده از تمایل مصرف‌کنندگان به هوش مصنوعی‌های مولدی مثل چت جی تی پی، به‌دنبال حمله به اپل هستند. سامسونگ، اصلی‌ترین رقیب Apple در حوزه موبایل، گوشی‌های جدید سری گلکسی S24 خودش را با بهره‌مندی از هوش مصنوعی راهی بازار کرده است. ویژگی‌های جذابی که می‌توانند مکالمات صوتی شما را به‌صورت همزمان ترجمه کرده و همینطور تصاویر و ویدیوها را با سرعت بالایی ویرایش کنند. این دستگاه‌ها د ر حالی راهی بازار شده‌اند که فاصله زیادی تا عرضه نسل جدید آیفون‌های Apple به بازار باقی‌مانده است.
هوش مصنوعی سامسونگ
در مقابل سامسونگ، اپل خیلی کمتر در مورد داغ‌ترین تکنولوژی حال حاضر جهان صحبت کرده است. تیم کوک فقط در پاسخ کوتاهی به تماس سرمایه‌گذاران بزرگ Apple گفته که «ما روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کنیم». موضوعی که می‌تواند به مشکلات Apple بیافزاید.
در بازار چین، جایی که منبع ۱۷ درصد کل درآمدهای Apple محسوب می‌شود هم رقابت شدیدی شکل گرفته است. گزارش‌هایی که بانک سرمایه‌گذاری جفریز منتشر کرده نشان می‌دهد سهم اپل از بازار گوشی‌های هوشمند چشم بادامی‌ها در سال گذشته کاهش یافته است. در عین حال هواوی که بعد از تحریم‌های ایالات متحده به قهرمان ملی چینی‌ها تبدیل شده، رشد چشمگیری را تجربه کرده است. هواوی با تکیه بر فناوری‌های بومی ساخته شده در داخل خاک چین، تحریم‌های آمریکا را بی‌اثر کرده و در آگوست سال گذشته، نخستین دستگاه‌های حاوی تراشه‌های 5G خود را پس از مدت‌ها راهی بازار کرد تا همه را شگفت‌زده کند. این محصولات با استقبال چشمگیر چینی‌ها مواجه شدند.
هواوی، قهرمان ملی چینی‌ها
نگرانی‌ها نسبت به عدم پیشرفت اپل در حوزه هوش مصنوعی، بیش از حد بزرگ‌نمایی می‌شود. اریک وودرینگ، تحلیلگر بانک سرمایه‌گذاری مورگان استنلی می‌گوید، Apple واقعا در حال سرمایه‌گذاری بزرگی روی فناوری هوش مصنوعی است. اکتبر سال گذشته، محققان دانشگاه کلمبیا از یک مدل زبانی هوش مصنوعی منبع باز به‌نام Ferret رونمایی کردند. دو ماه بعد، اپل مقاله‌ای را در مورد «چگونگی اجرای این مدل‌ها روی گوشی‌های هوشمند که قدرت کمتری از دیتاسنترها دارند و معمولا برای این منظور استفاده می‌شوند» منتشر کرد. ژانویه گذشته هم یک وبلاگ‌نویس اهل کره جنوبی از احتمال دریافت یک بروزرسانی برای دستیار مجازی Siri در ماه ژوئن خبر داد که می‌تواند پیشرفتهای هوش مصنوعی را به آن تزریق کند. شایعات دیگری مبنی بر برنامه‌ریزی Apple برای استفاده از هوش مصنوعی در موتور جستجوی خود نیز به‌گوش می‌رسد.
جنگ آمریکا و چین، دامن اپل را هم خواهد گرفت؟
اما چین تهدید بزرگ‌تری برای اپل است و این فقط به احیای دوباره Huawei محدود نمی‌شود. رشد Apple تا حد زیادی به موفقیت در بازارهای نوظهور که بزرگ‌ترین بازارها نیز هستند، گره خورده است. زنجیره تأمین Apple که اکثرا در چین حضور دارند نیز تهدید بزرگی محسوب می‌شود. علیرغم تلاش‌های اپل برای انتقال بخشی از واحدهای تولیدی خود به هند، اما هنوز هم حدود ۹۰ درصد آیفون‌ها در کارخانجات چینی تولید می‌شوند. این قضیه در مورد کامپیوترهای مک و تبلت‌های آیپد نیز صدق میکند. به‌گفته تحلیلگران برنستین، اپل تا پنج سال آینده در معرض تشدید مشکلات ژئوپلیتیکی در چین مثل درگیری با تایوان و حمایت‌های آمریکا از رقیب چین قرار خواهد گرفت.
اپل، قربانی جنگ آمریکا و چین
چین به‌دنبال، پاسخ به تحریم‌های ایالات متحده آمریکا را شروع کرده است. در حال حاضر استفاده از محصولات ساخت Micron، یک شرکت تراشه‌سازی آمریکایی، در اکثر پروژه‌های زیرساختی چین ممنوع شده است. حتی ماه سپتامبر در گزارشی شنیده شد که استفاده از محصولات اپل توسط مقامات چینی هم ممنوع شده که البته بعدها این ادعا رد شد. جنگی که بین آمریکا و چین به‌وجود آمده، به‌نفع هیچ یک از دو طرف نیست؛ چرا که طبق گفته Apple، در حال حاضر ۳ میلیون نفر مشغول کار در زنجیره تأمین Apple هستند که اکثر آنها را چینی‌ها تشکیل می‌دهند. تحلیلگران معتقدند که بالا گرفتن شعله‌های این جنگ می‌تواند به نابودی هر دو طرف بیانجامد. و اگر دونالد ترامپ در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری آمریکا به‌عنوان یک جمهوری‌خواه افراطی جانشین جو بایدن شود، رخ دادن این اتفاق محتمل است.
جمع بندی
با شروع سال ۲۰۲۴، اتفاقات بد پشت سر هم در حال رخ دادن برای Apple هستند. از شکایت شرکت ماسیمو و مجبور شدن حذف سنسور اکسیژن‌سنج اپل واچ گرفته تا شعله‌ور شدن جنگ آمریکا و چین و تهدید زنجیره تأمین چند میلیون نفری اپل در این کشور، پیشرفت چشمگیر رقبایی مثل سامسونگ در حوزه هوش مصنوعی و قوانین جدید اتحادیه اروپا که می‌تواند درآمد اپل را به‌طرز چشمگیری کاهش دهد. حتی در برهه‌ای از زمان مایکروسافت جای Apple را به‌عنوان ارزشمندترین کمپانی گرفته بود.
آیا این اتفاقات می‌تواند Apple را به سراشیبی بکشاند، یا تیم کوک با کمک از فناوری‌های پیشرفتهای مثل هدست واقعیت ترکیبی Vision Pro و اضافه کردن قابلیت‌های هوش مصنوعی به محصولاتش می‌تواند از پس این مشکلات برآید؟ به‌نظر می‌رسد که فقط زمان همه‌چیز را ثابت خواهد کرد.
اشتراک اپل آرکید
منبع محتوا: Economist
